Boeing 737 MAX Kazaları – II- (Ethiopian Airlines ET-AVJ Flight ET302)

Uzun bir aranın ardından tekrar klavyemizin başındayız. Olayların çok hızlı aktığı bir çağda ve sektörde olmanın zorluğunu bu geçen sürede fazlasıyla hissettim. Her zaman odaklı çalışarak doğru, objektif ve kaliteli bilgiyi burada yazmayı hedefliyorum.
Haber kaynaklarına B737 Max yazıp arattığımızda birçok haber en güncel haliyle karşımıza çıkıyor. En ufak açıklama için sayfalarca haber yapılıyor. Konu önemli, fakat zamanlarımız da önemli. Bu sebeple biraz daha rafine olmalıyız diye düşünüyorum.
Üretim, satış ve Lion Air kazalarını yazmıştık. Bu yazılara bazı güncellemeler de girdim. Şimdi lion air sonrası sürece ve olayların gerçekten patlak verdiği son kazaya odaklanacağız.
Boeing 29 Ekim 2018 tarihinde yaşanan Lion Air kazasından sonra kendini aklamak adına çeşitli çalışmalar yapmıştı. Bunlardan en ilginci Seattle Times havacılık yazarı Dominic Gates’in ulaştığı aşağıda bir sayfası verilen Boeing tarafından FAA yetkililerine yapılan sunum.
Sunumda MCAS’ın neden catastrophic yerine major olarak değerlendirildiği, acil duurmlarda kullanılan uçuş dokümanlarında neden bulunmadığı, bakım dokümanlarında neden kısıtlı şekilde yer verildiği ve tüm bunların bir ihmal içerip içermediğine yönelik çeşitli savunmalar var.

Ayrıca FAA tarafından 3 Aralık 2018 tarihinde yayımlanan risk analizine göre bu uçaklar ortalama “3 yılda bir düşebilir” olarak tespit edilmişti. Bu analiz sonucuna göre uçakların neden Ground edilmediği ise net olarak yanıtlanamadı.
ETHIOPIAN AIRLINES KAZASI
Tarihler 3 Mart 2019’u gösterdiğinde sivil havacılık tarihi, ölümcül bir felaketi daha “kanla yazılmış” sayfalarına kaydetti.
Ethiopian Airlines’a ait ET-AVJ kuyruk kodlu B737 Max 8 tipi uçak, ET302 numaralı uçuşunu gerçekleştirmek üzere havalandıktan kısa süre sonra Bishoftu yakınlarında düştü.

Boeing Ethiopia kazasına kadar uçakların sağlam olduğuna inanmış ve FAA’i de buna ikna etmek için çok çaba sarf etmişti. Çok büyük ihtimalle kaza yaşanmasaydı birkaç AD (Airwothiness Directive) ile uçuşlara devam ediyor olacaktı. Bugün gelinen noktada kanla yazılan yeni kuralları Boeing’in sitesinde oluşturulan 737 MAX Updates sayfasında listeli şekilde görebiliyoruz.
MCAS sistemi daha önce kontrol pilotları birden fazla kez raporlanmış vukuatlı bir sistem olmasına rağmen ticari kaygılar bu durumu gölgelemişti.

ET302 uçuşuna ait FDR verilerine baktığımızda Lion air kazasında da görülen Farklı AoA verilerinin otomasyon sistemini yanılttığını ve bu hatanın sistemi yüksek hücum açısı uyarısıyla burun aşağı harekete zorladığını anlıyoruz.

İki olayında birden çok kök sebepleri mevcut henüz Ethiopia tarafından bir rapor yayınlanmamış olsa da lion air için personel eğitimlerinden, AoA sensörünü tamir eden Xtra Aerospace firmasına, tekrarlı arıza prosedüründen bakım perosoneline kadar birçok sebep sonuç raporunda yer buldu. Tüm peynir delikleri denk gelsede otoasyon sisteminde yapılacak basit bir algoritma ile çözüelebilecek bir konu için bu kadar kan akmasına gerek var mıydı?
Yaın zaman önce ABD kongresinde ifade veren CEO Muilenburg artık yönetici değil. Yeni bir ekip yeni bir sinerji ile yola devam ediyor.
Not: Tek bir sensörden gelen veriyi yanlışta olsa kabul eden bir sistem gelitirilmesi, geçmişte THY’nin Amsterdam kazasında da Radio Altimetre sisteminde hataya neden olmuş ve bu tasarım hatası onlarca insanımızın hayatına mal olmuştu.
Boeing 737 MAX ile ilgili gelişmeleri aşağıdaki bağlantılardan takip edebilirsiniz yazılar da bu doğrultuda güncellencektir:
- https://twitter.com/dominicgates
- https://www.boeing.com/737-max-updates/